اصول کلی و فیزیولوژی دستگاه‌های حسی

تحریک کدام هسته مغزی زیر اثرات ضد دردی ایجاد می کند؟

الف) نئواستریاتوم

ب) هسته دندانه دار مخچه

ج) هسته پاراونتریکولار هیپوتالاموس

د) هسته بین تیغه ای تالاموس

(علوم پایه دندانپزشکی، اسفند 1400)

گزینه ج

دستگاه سرکوب درد از سه جزء اصلی تشکیل شده است:

1. ماده خاکستری دور قنات و دور بطنی در مزانسفال و قسمت بالای پل از مسیر های صعودی درد و نیز از مسیر نزولی هیپوتالاموس و سایر نواحی مغز قدامی ورودی می گیرد.
2. هسته سجافی بزرگ (سازنده سروتونین) و هسته مشبک پاراژیگانتوسلولر (سازنده نورآدرنالین) در بصل النخاع از ماده خاکستری دور قنات ورودی می گیرد و خروجی آنها به سوی نورون های شاخ خلفی نخاع می رود.
3. نورون های واسطه انکفالینی در شاخ خلفی نخاع از آکسون های نزولی و سروتونرژیک هسته سجافی بزرگ ورودی می گیرند و این آکسون ها مستقیماً با فیبرهای ورودی درد سیناپس می سازند و باعث هر دو نوع مهار پیش و پس سیناپسی می شود. معتقدند که این اثر با واسطه انسداد کانال های کلسیمی در غشای پایانه فیبر حسی صورت می گیرد.

تحریک نواحی سطوح بالاتر مغز که ناحیه خاکستری دور قناتی را برمی انگیزند نیز درد را سرکوب می کند. برخی از این نواحی عبارتند از:

1. هسته های دور بطنی در هیپوتالاموس که در مجاورت بطن سوم واقع شده اند
2. دسته میانی مغز پیشین که گسترش کمتری دارد و در هیپوتالاموس واقع است

(توجه: در پاسخنامه نهایی آزمون علوم پایه دندانپزشکی، اسفند 1400 گزینه 4 بعنوان پاسخ صحیح معرفی شده بود ولی با توجه به پاسخنامه تشریحی، گزینه 3 صحیح می باشد)

پاسخنامه تشریحی بر اساس کتاب «فیزیولوژی پزشکی گایتون-هال»، رفرنس آزمون های علوم پایه پزشکی و دندانپزشکی